Beyin implantı yapılan makaklar Shakespeare’in Hamlet oyunundaki bölümleri yazabiliyor. Dahası, makaklar önceki beyin-bilgisayar arayüzlerine kıyasla daha az yazım hatasıyla dakikada 12 kelimeyi kısmen hızlı bir şekilde yazabiliyor.
2017 yılında Standford Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak göreve başlayacak olan araştırmanın eş yazarı biyomühendis Paul Nuyujukian “Sonuçlar, bu arayüzün ileride insanlar üzerinde de kullanılabileceğini vadediyor. Bu arayüz anlamlı bir sohbet için yeterli bir yazma oranı sağlıyor.” diyor.
Belki de bir gün bu yeni beyin implantları, tıpkı dahi bilim insanı Stephen Hawking gibi neredeyse tamamen felç olan kişilerin bile iletişim kurmasını kolaylaştırabilir.
Maymun beyinleri
Önceki araştırmalar, maymunların protez kolları ve robotik tekerlekli sandalyeleri kullanabildiklerini, birbirlerinin düşüncelerini kontrol edebildiklerini ve hatta zihinlerini kullanarak yavaşça kelime yazabildiklerini gösteriyor. Ama, önceki araştırmalardaki iletişim sistemi doğal konuşma hızı için oldukça yavaş kalıyor.
İnsanlar için kullanılan şu anki mevcut sistemler benzer kısıtlamalara sahip. Amyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalığına sahip Stephen Hawking, düşüncelerini yazıya dökmek için yüz kaslarındaki çok ufak hareketleri kullanan bir teknoloji kullanıyor. Diğer bir yazılım ise kelimeleri aktarmak için felçli kişilerin göz hareketlerini takip ediyor. Ama araştırmacıya göre bu yüz kaslarındaki ve gözdeki hareketi takip etmek zaman alabilir ve yorucu olabilir. Ayrıca, ağır felçli olan kişilerin bu yazılımlara erişimi o kadar da kolay olmayabilir.
Bu sorunu gidermek için Nuyujukian ve meslektaşları, iki rhesus maymununun beynine çoklu elektrot yerleştirdiler. Takım, daha sonra maymunlara replik verildiğinde her harfi yazmayı öğrettiler. (Bir daktilo ve sınırsız zaman ve kağıt verilse birçok maymun William Shakespeare ‘in tüm eserlerini şans eseri yazabilirdi ama Nuyujukian ve meslektaşları daha çok hedeflenmiş bir etkiyi umuyordu.)
Takım maymunlara Hamlet’in meşhur konuşması “Olmak ya da Olmamak”’dan her seferinde tek bir harf söyledi ve aynı zamanda New York Times’ın gazete makalelerinden ufak kısımlarını da yazdırdı. Maymunlar dakikada 12 kelime yazabiliyor. Araştırmacılar, maymunların biraz yavaş yazsalar da, bir konuşmayı sürdürmek için yeterince hızlı olduğunu belirtiyor.
Araştırma, 12 Eylül 2016 tarihinde IEEE Journal Proceedings’te yayımlandı.
Hızlı konuşmak
Elbette ki, insanlar sadece kelimeleri yazmıyorlar aynı zamanda muhtemelen düşünüyorlar. Bu da sistemin çalışması için gereken zamanı artıyor olabilir.
Nuyujukian “Ölçemediğimiz tek şey birinin söylemeye çalıştığı kelimeleri düşünürken oluşan bilişsel yük.” diyor.
Araştırmacılar, yazma hızının nispeten yavaş olmasına rağmen, sistemi kullanan insanların muhtemelen daha yavaş konuşacaklarını, hız sınırlamasını dengelemek için bazı yolların olduğunu söylüyor.
Nuyujukian “Burada sistemin hızlanmasını sağlamak için, tıpkı akıllı telefonlarda olduğu gibi söyleyeceğiniz kelimeyi sizin için tahmin eden otomatik tamamlamayı kullanmıyoruz.” diyor.
Dahası, bu beyin implantları güvenli bir şekilde en az dört yıl hiçbir şey olmadan kalabiliyor. Çalışma, maymunların o süre zarfında hiçbir beyin anomalisi ve yan etki yaşamadığını gösteriyor.
Araştırmacılar, beyin-bilgisayar arayüzünün en yeni sürümünün klinik denemelerle insanlarda test edildiğini söylüyor.
Kaynak: Arkeofili / Sabiha Zeynep Cesur
