2010 yılında sırtından bıçaklanması sonucu omuriliğinden yaralanarak felç kalan 40 yaşındaki itfaiye görevlisi Darek Fidyka, Polonya’da yapılan kök hücre nakliyle yeniden yürümeye başladı.
İngiliz doktorların yürüttüğü operasyonda öncelikle burun soğanından alınan hücreler bir kültür ortamında geliştirildi. Geliştirilen hücreler 100 kadar küçük iğneyle yaranın çevresine enjekte edildi. Açılan yaranın iki yakasını birleştirmek içinse ayak bileğinden alınan sinir dokuları dört şerit halinde omuriliğe dikildi. Bir süre sonra yaranın çevresine eklenen kök hücreler yeni sinir liflerinin oluşmasına yardımcı oldu.
Dünyada ilk kez denenen bu tedavi yöntemi sayesinde Fidyka, üç ay içinde sol ayağında sıcağı, soğuğu ve iğneleri hissetmeye başladı. Bir yıl sonra ise destek alarak yürümeye hatta araba kullanmaya başladı.
Neden burun hücreleri kullanıldı?
Koku alma merkezi, sinir sisteminde kendini sürekli yenileyebilen tek yapı. Uzmanlara göre, her nefes alındığında değişik kokular barındıran birçok molekül burundaki sinir hücrelerine temas ediyor. Koku, beyinden hemen önce burun soğanına geliyor. Sürekli olarak farklı birçok kokuyla karşılayan burun soğanındaki hücreler zarar görebiliyor. Ancak kendilerini çok hızlı şekilde yenileyebildikleri için insana verilecek bir zararın önüne geçiliyor.
Felçli hastanın omuriliğine enjekte edilen burun soğanı hücreleri, kendini yenileme özelliği sayesinde sinir liflerinin büyümesine yardımcı oluyor.
Patent ücreti almayacaklar
Dört yıl önce kız arkadaşının eski kocası tarafından bıçaklanan Darek Fidyka yıllar süren hareketsizliğinin bitişini şu sözlerle açıkladı:
“Bu inanılmaz ve anlatması zor bir his. Asla yürüyemeyeceğinizi düşündüğünüz bir anda yeniden yürümeye başlıyorsunuz. Yarısını hissedemediğin vücudunun yeniden hayata geri dönmeye başlaması sanki yeniden doğmak gibi.”
Fidyka’nın doktoru ve operasyonun yöneticilerinden University College London profesörü Geoffrey Raisman da “Omurilik felci bir insanın başına çok kolay şekilde gelebilen ve hayatı mahveden bir hastalık. Yürüttüğümüz operasyon ise bugüne kadar açılmamış bir kapıyı açıyor. Tarihi bir an yaşıyoruz” dedi.
Raiman ayrıca bulgularını her hastayla para almadan paylaşabileceklerini açıkladı. Araştırmanın uzmanları çıkan sonuçtan hiçbir kâr elde etmeyeceklerini vurguladı.
Projeyi destekleyen Nicholls Omurilik Yaralanması Vakfı (NSIF) ve İngiltere Kök Hücre Vakfı (UKSCF) da sonuçları, tıp camiasıyla bedava paylaşabileceklerini açıkladı.
Kaynak: The Times, BBC
