TÜBİTAK desteğiyle geliştirilen ‘3 boyutlu hassas doku iskeleti sistemi’ ile yapay deri ve yapay kemik üretildi. Bu yöntemle kemiği kırılan hastaya özel kemik yaması ve deri nakli gereken hastalara yapay deri üretimi amaçlanıyor.
Koç Üniversitesi Üretim ve Otomasyon Araştırma Merkezi’nden Prof. İsmail Lazoğlu, yapay deri ve yapay kemik alanında yaptığı çalışma ile Türkiye’de bir ilke imza attı. TÜBİTAK ARDEB destekli “Hızlı Prototipleme ve Bilgisayar Destekli Yüksek Hızlı Üretim” projesi ile açık mimari kontrollü hızlı protitipleme mekatronik sistemi ile üç boyutlu doku iskeleti üretildi. Geliştirilen sistem ile bilgisayar ortamında üç boyutlu tasarlanan sanal doku iskeleti istenilen geometride fiziksel doku iskeletine dönüştürebiliyor.
Koç Üniversitesi Kimya Bölümünden Prof. Dr. İskender Yılgör’ün sentezlediği biyo-uyumlu polimerik malzeme proje kapsamında Prof. Lazoğlu’nun geliştirdiği mekatronik sistemde hassas bir şekilde 3 boyutlu doku iskeletlerine dönüştürüldü. Doku iskeletlerine Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Halil Kavaklı tarafından deri ve kemik hücreleri ekilerek yapay deri ve yapay kemik hücrelerinin kontrollü şekilde büyütülmesi başarıyla gerçekleştirildi. Bu yöntemle ileride hastanın kendi vücudundan alınan hücrelerle, kırılmış kemik kısımlarının bilgisayar tomografisi görüntülerinden hastaya özel kemik yamalarının veya yanmış deri kısımları için kontrollü bir ortamda doku üretilebilmesinin yolu açılmış oluyor.
TÜBİTAK ARDEB’in 148 bin liralık desteğiyle geliştirilen doku iskeleti ile mekatronik sistemin tasarımını ve üretimini yapan Prof. Lazoğlu, “ARDEB destekli projemizin amacı endüstriyeldi. Hızlı prototiplemeyle beyaz eşya, otomotiv ve uçak sektöründe kullanılacak bir yöntem. Bizimde amacımız bu alanda tasarım yapacak bir model geliştirmekti. Biz geliştirdiğimiz üç boyutlu prototipleme sistemini medikal sektörde de kullanabileceğimizi düşündük. Üç boyutlu prototipleme sisteminde ‘skafold’ üzerine canlıdan aldığımız deriyi ekiyoruz ve kontrollü bir şekilde büyümesini sağlıyoruz.” dedi.
Proje kapsamında yapılan deneylerde yapay fare derisi üretildiğini belirten Lazoğlu, sistemin hastanelerde kullanıma hazır hale gelmesinin 2 yıl sürebileceğini belirtti. Lazoğlu, “Hastanın yanmış yerine vücudunun başka yerinden alınmış deri örneği üretilecek ve sorunsuz bir şekilde yaranın üzerine yerleştirilecek. Yapay deri üretiminin ardından, kimya ve biyoloji bölümlerindeki öğretim üyeleriyle laboratuvar ortamında yapay kemik üretimini yaptık. Şuan deney aşamasındayız. Hedef olarak hasar gören kemiğin bilgisayar tomografisi çekilecek, hasarlı kesimin üç boyutlu tasarımı yapıldıktan sonra yapay kemik üretimi yapılacak. Araştırmalarımızın tıp alanında hizmet verecek bir çalışma olmasını amaçlıyoruz” dedi.
”Vücut reddetmiyor, skafold eriyor”
Tedavide hastanın kendi dokusunun kullanılmasının pek çok avantajının bulunduğunu ifade eden Lazoğlu, şunları kaydetti: “Bu yaklaşımın önemli bir avantajı, insanın kendi hücresi kullanıldığı ve temelde kök hücre kaynaklı olabildiği için vücudun bu yapıları reddetmesi pek mümkün olmuyor. Biyo-uyumlu polimerden kullandığımız skafold, vücutta eridiğinden bir daha çıkarılması gerekmiyor.”
Kaynak: Tübitak
