Uludağ Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde görev yapan bilim adamları, nanolif kullanarak 3 milimetre çapında suni kalp damarı üretmek için çalışma başlattılar.
Çalışmayı, proje sorumlusu Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Bilimleri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yusuf Ulcay’ın yanısıra İTÜ Tekstil Teknolojileri ve Tasarımı Fakültesi’nden Prof. Dr. Ali Demir ile İTÜ’de Polimer Bilim ve Teknoloji Programında yüksek lisans öğrenimi yapan UÜ Tekstil Mühendisliği Bölümü’nden mezun Nur Baycular yürütüyor.
Proje sorumlusu Ulcay, ilk kez 1952 yılında ABD’de, bir doktorun eşinin dikiş makinesiyle kumaşı katlayarak başlattığı suni damar uygulamasının, bugün hem birçok hayatı kurtardığını hem de büyük bir sektör haline gelen teknik tekstilin bir kolu olduğunu söyledi.
Türkiye’de suni damarla ilgili çalışmaların çok kısıtlı olduğunu belirten Ulcay, şöyle konuştu:
“Türkiye’de suni damar, yurt dışından ithal edilerek kullanılıyor. Bugün 30 santimetrelik bir suni damar, 500 doların üzerinde fiyatla satılıyor. Bunların yapımında kullanılan hammadde birkaç dolarlıktır. Gerçi her birinde belki 100 dolarlık bir Ar-Ge maliyeti bulunmaktadır, ama bu maliyetle bile oldukça karlı bir yatırımdır. Bu teknolojiyi Türkiye’de üretebilecek durumdayız. Suni damar üretebilir, kendi doktorlarımıza kullandırabilir, hatta bunları başka ülkelere de ihraç edebiliriz. Üniversite-sanayi işbirliğiyle bunu gerçekleştirmek istiyoruz.”
Günümüzde tıbbi nedenlerden dolayı sadece 6 milimetre üzeri suni damarların cerrahi müdahalelerde kullanılabildiğine işaret eden Ulcay, “Suni damar üretiminin ilerisine de geçerek, bugüne kadar dünyada yapılamayanı gerçekleştirmek istiyoruz. By-pass ameliyatlarında kalbi besleyen damarların yerine geçebilecek 3 milimetre çapında suni damar üretmek amacıyla ‘Nanoliflerden Suni Damar Geliştirilmesi Projesi’ni başlattık” dedi.
Fiziksel olarak 2-3 milimetre çapında damar yapmanın mümkün olduğuna, ancak kolajen dokunun içte ve dışta büyümesi sonucu tıkanmalar yaşandığına dikkati çeken Ulcay, şöyle dedi:
“3 milimetrelik bir damarın iç kısmında, kolajen doku, 6 ay-1 yıl içinde 2 milimetreye kadar büyüyebiliyor. Bu da hastanın 1 yıl içinde eski haline gelmesine yol açıyor. Bu nedenle by-pass ameliyatlarında suni damar kullanılamıyor. Kişi, bacak veya koldan alınan damarlarla tedavi ediliyor.”
Çalışmada hangi aşamalardan geçildiği ve hangi noktaya gelindiği konusunda bilgi veren Prof. Dr. Yusuf Ulcay, projenin 3’te 2’lik kısmında başarıya ulaştıklarını bildirdi. “Birkaç ilaçla geçici süreli başarıyı elde ettik, ancak bunu sürekli hale getirmeye çalışıyoruz.” diyen Ulcay, kullanacakları “elektrospinning” yöntemiyle birden fazla kimyasalı sürekli, kalıcı ve etkileyici şekilde suni damarın iç duvarlarına monte etmeyi planladıklarını anlattı.
Ulcay, “elektrospinning” yönteminin uygulanmasında 3 farklı malzeme kullanımı planladıklarını ifade ederek, “Bu konuda sanayicilerin dikkatini çekmeyi ve projeyi onlarla birlikte gerçekleştirmeyi arzuluyoruz.” dedi.
Aort gibi damarlar yerine kullanılan suni damarların ömrünün 20 yılın biraz üzerinde olduğunu dile getiren Ulcay, çalışmanın başarıya ulaşması halinde, diğer alanlarda kullanılan suni damarların ömrünün de artacağını vurguladı.
Aort damarı yerine kullanılan suni damarın, 60’lı yaşlarda takılması halinde bir daha yenilenmesinin mümkün olmadığını ifade eden Ulcay, “İstediğimizi gerçekleştirirsek, bu hastaların belki daha uzun seneler yaşamaları mümkün olabilecektir” diye konuştu.
İlaç statüsünde bulunduğu için belli periyotta hayvan deneylerinin tamamlanması gerektiğini belirten Ulcay, “Etik Kurulundan aldığımız izinle çalışmalarımız devam ediyor. En az 5-6 yıllık süreyi tamamlamamız lazım, belki biz bunun yarısındayız. Ancak bu tamamlandıktan sonra insanlar üzerinde gerçek biyolojik ortamda çalışılması lazım. Bizim şu an iddiamız, bunu hayvanlar üzerinde başarılı şekilde tamamlamak” dedi.
Kaynak: Anadolu Ajansı
